Bateria w laptopie. Jak o nią dbać i jak ją wymienić?

Komputer przenośny przestaje być przenośny? Pomożemy wam zdiagnozować stan baterii i poradzimy jak kupić dla niej najlepszy zamiennik.

Wydajność dwuletniego note­booka bez problemu wystarcza do sprawnej pracy z systemem i programami. Upływający czas odciska jednak swoje piętno na akumulatorze. Laptop działający na zasilaniu bateryjnym na przykład trzy godziny po dwóch latach wytrzymuje zwykle nie więcej niż godzinę. Równie często zdarza się, że bateria przestaje całkiem działać i po odłączeniu zasilacza notebook od razu się wyłącza. W takiej sytuacji nasz przenośny notebook staje się składanym, stacjonarnym komputerem.

Co zatem zrobić, by możliwie długo cieszyć się pracą na baterii? Jakie są możliwości naprawy uszkodzonego akumulatora oraz gdzie szukać zapasowego ogniwa?

Oznaki starzenia się akumulatora

Pierwszą, najbardziej zauważalną oznaką starzenia się akumulatora jest wyraźne skrócenie czasu pracy laptopa po odłączeniu zasilacza. Proces ten pogłębia się wraz z upływającym czasem, aż akumulator całkiem straci zdolność magazynowania energii. Zdarza się, że problemy z baterią zaczynają się dosyć nagle - jednego dnia akumulator działa, drugiego nie jest w stanie zasilić notebooka nawet przez kilka sekund. Często też nie jesteśmy w stanie określić momentu, w którym akumulator zaczął tracić swe właściwości. Dotyczy to najczęściej osób, które pracują na notebooku podłączonym stale do zasilacza. Po roku takiej pracy akumulator może ulec całkowitemu uszkodzeniu.

Aby sprawdzić, w jakim stanie jest akumulator w naszym laptopie, powinniśmy uruchomić dedykowany program diagnostyczny. Jednym z ciekawszych tego typu aplikacji jest BatteryCare.

Przyczyny starzenia się baterii

Akumulator jest zbudowany z kilku chemicznych ogniw oraz układu elektronicznego nadzorującego ładowanie, rozładowanie oraz kontrolującego temperaturę pracy. Jest kilka czynników niekorzystnie wpływających na właściwości przechowywania przez akumulator energii:

• Czas - parametry ogniw chemicznych nie są stałe w czasie, wraz z jego upływem pojemność akumulatora się zmniejsza. Jest to normalny proces, którego nie możemy powstrzymać.
• Temperatura - na żywotność akumulatora bardzo duży wpływ ma temperatura. Optymalnymi warunkami pracy dla ogniw litowo-jonowych jest zakres od 0 do 25 stopni Celsjusza. Cieplejsze środowisko powoduje spadek pojemności akumulatora, więc jeżeli nasz notebook nagrzewa się na przykład do 60 stopni Celsjusza, to po trzech miesiącach pojemność akumulatora może spaść nawet o 40 procent.
• Liczba cykli ładowania - akumulatory zaprojektowane są na określoną liczbę cykli ładowanie/rozładowanie, doświadczalnie wyznaczone wartości wskazują, że po 300-400 takich cyklach pojemność baterii spada o 50 procent. Jeżeli założymy, że notebook będziemy ładować co dwa dni, to pojemność akumulatora spadnie o połowę po dwóch latach użytkowania.

Jak ograniczyć starzenie się baterii?

Czasu zatrzymać się nie da, można jednak przeciwdziałać dwóm pozostałym czynnikom wpływającym niekorzystnie na żywotność akumulatora:

• Odpowiednia temperatura pracy - jeżeli chcemy długo cieszyć się dobrą wydajnością baterii, powinniśmy pamiętać o prawidłowym i skutecznym chłodzeniu notebooka. Systematycznie czyśćmy wentylator w notebooku i otwory wentylacyjne. Możemy do tego użyć sprężonego powietrza - skierowany w otwory wentylacyjne strumień usunie kurz z wentylatora. Pamiętajmy też, że system chłodzący w notebooku wciąga zimne powietrze od spodu obudowy, nie kładźmy więc komputera na miękkim kocu czy pościeli, bo znacznie utrudni to obieg powietrza.
• Unikanie ciągłego doładowywania - na żywotność akumulatora bardzo duży wpływ ma również sposób, w jaki używamy notebooka. Bardzo niekorzystna dla baterii jest ciągła praca z podłączonym zasilaczem. Bateria jest wtedy często doładowywana krótkimi cyklami - jeżeli poziom energii spadnie na przykład do 95 procent, zaczyna się ładowanie. Krótkie cykle nie wpływają dobrze na kondycję akumulatora, dodatkowo podnoszą również jego temperaturę. Ważne więc, by co jakiś czas korzystać z akumulatora - przynajmniej raz w tygodniu odłączyć komputer od zasilacza i całkowicie wyładować baterię.

W niektórych modelach laptopów (między innymi Sony i Samsung) dostępna jest funkcja poprawiająca żywotność baterii - ogranicza ona ładowanie akumulatora na przykład do 80 procent, dzięki czemu wolniej się on rozładowuje przy zasilaniu sieciowym i rzadziej jest doładowywany. Warto z niej korzystać.

Jeżeli laptopa używamy wyłącznie przy biurku, warto naładować baterię do poziomu 50-60 procent i wyjąć ją z notebooka, pracując wyłącznie na podłączonym zasilaczu. Uwaga! Bateria działa jak zasilacz awaryjny (UPS), po jej odłączeniu każdy zanik napięcia w sieci będzie powodował wyłączenie lub zresetowanie się komputera.

Jeżeli zamiast trzech godzin note­book na w pełni naładowanej baterii działa zaledwie godzinę, nie jest konieczna od razu wymiana akumulatora. By wyeliminować ewentualną usterkę baterii, najpierw ją skalibrujmy. W procesie tym uczymy wbudowaną w akumulator elektronikę nowej, zmienionej wraz z czasem pojemności ogniw. Kalibrację rozpoczynamy, ładując baterię do pełna. Następnie wyłączamy w systemie funkcje oszczędzania energii (hibernację, uśpienie) i pozostawiamy note­book, aby się samoczynnie wyładował. Proces ten przeprowadzamy trzykrotnie, następnie sprawdzamy, czy czas pracy na baterii uległ wydłużeniu. Jeżeli nadal jest zbyt krótki, pozostaje nam wymiana lub naprawa akumulatora.

Kupno nowej baterii. Oryginał czy zamiennik?

Najlepszym, niestety nie najtańszym wyborem jest kupno nowego, oryginalnego akumulatora. Za zwykle bardzo wysoką cenę (najczęściej nie mniej niż 400 złotych) zyskujemy pewność, że bateria będzie działała dokładnie tak, jak ta, z którą kupiliśmy notebook.

Szukając tańszego rozwiązania, sprawdźmy na początku dostępność solidnych zamienników. Nie szukajmy najtańszych produktów - zwróćmy uwagę na czas gwarancji (patrz ramka poniżej). Jeżeli mamy możliwość, sprawdźmy też, czy akumulator dokładnie pasuje do naszego laptopa - po jego zamontowaniu nie ma szpar, a zatrzaski działają pewnie.

Porównajmy również parametry techniczne zamiennika i starego akumulatora. Najważniejsze jest napięcie zasilania - najlepiej jeżeli jest ono takie samo. Niektórzy producenci zamienników dopuszczają jednak niewielkie różnice - i tak, jeżeli nasz akumulator ma napięcie 10,8 V, możemy zastosować zamiennik o napięciu 11,1 V. Różnice te nie są istotne, ponieważ podczas rozładowywania napięcie akumulatora i tak się zmniejsza, a układy w laptopie mają pewną tolerancję na nieduże wahania.

Kolejnym parametrem jest pojemność. Nie powinna być ona mniejsza niż w oryginalnym akumulatorze Na rynku znajdziemy jednak również pojemniejsze baterie, co przełoży się na dłuższy czas pracy naszego laptopa po odłączeniu zasilania.

Kupno oryginalnego akumulatora ma tylko jedną wadę - zwykle wysoką cenę. Warto więc rozważyć inne rozwiązania - kupno zamiennika lub regenerację starego, zużytego akumulatora. Ceny poszczególnych rozwiązań podano dla przykładowego notebooka, dla każdego modelu mogą się one różnić. Poniżej znajdziecie tabelę w której zaznaczyliśmy plusy i minusy każdej opcji.

UWAGA! Podczas kupna zamienników szczególną ostrożnością powinni wykazać się posiadacze noteboo­ków Sony i Dell.

W każdym akumulatorze do notebooka jest bowiem układ elektroniczny, który służy również jako moduł zabezpieczający przed użyciem nieoryginalnych baterii (jest to podobne rozwiązanie do chipów zabezpieczających w kartridżach do drukarek atramentowych). Producenci zamienników nie zawsze są w stanie dokładnie skopiować moduł elektroniczny, w efekcie czego zdarza się, że akumulator nie jest rozpoznawany przez komputer. Aby uruchomić taki zamiennik, w niektórych modelach Sony i Dell należy zainstalować aktualizację BIOS-u  z dodawanej w zestawie płyty CD. Niestety, BIOS nie jest autoryzowany przez producentów notebooków, więc jego użycie może być niebezpieczne. Dlatego lepszym rozwiązaniem dla posiadaczy niektórych modeli Della i Sony jest skorzystanie z regeneracji.

Zamienniki. Na co zwracać uwagę?

Cena nowych, oryginalnych akumulatorów niejedną osobę może przyprawić o ból głowy. W przypadku niektórych modeli koszt oryginalnej baterii może wynieść nawet 1000 złotych. Zastanawiając się nad naprawą, kupnem oryginału lub zamiennika, musimy więc dobrze przeanalizować koszty tych rozwiązań. W wielu wypadkach najsensowniejszym rozwiązaniem okaże się kupno zamiennika.

Zamienniki z wyglądu zwykle niewiele różnią się od oryginalnych akumulatorów. Niestety, z ich jakością bywa różnie.

Najtańsze produkty, mające od 1 do 3 miesięcy gwarancji, wykonane są z ogniw, które nie przeszły kontroli jakości lub zostały zdemontowane ze starych akumulatorów. Odradzamy kupowanie takich produktów. Kupno zamiennika warto rozważyć, jeżeli sprzedawca udziela przynajmniej 12-miesięcznej gwarancji. Ogniwa powinny być dobrej firmy, na przykład Sanyo lub Samsung

W przypadku zamienników dokładnie sprawdźmy również wymiary - tanie akumulatory nie zawsze będą idealnie pasować do notebooka (patrz obrazki poniżej).

Dla producentów zamienników sporym problemem jest wykonanie układów elektronicznych. Niestety, bardzo często są one upraszczane względem oryginału. W tanich akumulatorach zdarza się, że producenci rezygnują z niektórych zabezpieczeń, co może obniżyć komfort korzystania z laptopa. Kupując nieoryginalny akumulator, warto zaufać znanym i sprawdzonym producentom i sklepom lub mającym dużo pozytywnych opinii sprzedawcom w serwisach aukcyjnych.

Regenerecja baterii

Uszkodzony akumulator możemy spróbować naprawić. Na rynku działa wiele firm zajmujących się regeneracją akumulatorów do notebooka. Regeneracja polega na wymianie zużytych ogniw chemicznych na nowe oraz przeprogramowaniu układów elektronicznych zaszytych w akumulatorze. Kasowane są liczniki cyk­li ładowanie-rozładowanie oraz informacje związane z pojemnością baterii. Zresetowane ogniwo pod względem funkcjonalnym jest zatem podobne do oryginału.

Poddając akumulator regeneracji, możemy też zażyczyć sobie większej pojemności (względem oryginalnego ogniwa) - zakład naprawczy zamontuje nam pojemniejsze ogniwa i odpowiednio skonfiguruje elektronikę.

Jeżeli zdecydujemy się na regenerację akumulatora, warto zlecić to dobrej i sprawdzonej firmie, na przykład polecanej przez wielu użytkowników www.margo.istore.pl. Naprawę rozważmy tylko wtedy, jeżeli jej koszt będzie znacząco mniejszy niż zakup nowego, oryginalnego akumulatora.